2021 için beklentilere ve tahminlere baktığımız zaman göze çarpan iki önemli nokta var. Bunlardan ilki herkesin çok daha güvenli hareket etmeye çalıştığı ve hatta öngörüde bulunmaktan kaçındığı. 2020 gibi bir şokun ardından bu oldukça anlaşılır bir tepki. İnsanlar şu anda hâlâ yaşadığımız belirsizliğin daha ne kadar süreceğini kestirmekte zorlanıyor ve bu belirsizlik bir şekilde sona erdiğinde koşulların nasıl olacağını kestirmek ise fazlasıyla güç. İkinci önemli nokta ise ufukta heyecan verici veya yeni bir şeyin olmaması. Johannes Klingebiel'in de söylediği gibi, medya ve gazetecilik sektörü 2018 yılında mahsur kalmış gibi görünüyor. Elbette bunda biraz pandemi etkisi var ama genel olarak elimizdeki teknolojilerin ve imkânların büyük bir yenilik getirme potansiyellerini en azından şu aşamada doldurduk gibi görünüyor. Elbette 2021 bize büyük bir sürpriz getirirse o zaman durum değişebilir. 2021'de muhtemelen en sık konuşacağımız konulardan birisi kurumsal ve bireysel olarak yaptığımız işlerin ve kariyerlerimizin nasıl daha dayanıklı hâle getirilebileceği olacak. 2020'den aldığımız en büyük derslerden birisi özellikle gazeteciliğin ve dijitalde doğan medyanın bu tarz büyük şoklara ve ani değişimlere hazırlıklı olmadığı oldu. Bu yüzden insanlar enerjilerinin önemli bir kısmını ani ekonomik değişimlere, politik dalgalanmalara ve sürprizlere dayanıklı yapılar kurmaya ayıracaktır. Bunun önemli bir kısmını da ekonomik modeller oluşturacak. Her ne kadar bağımsız bir yol izlemeyi tercih eden büyük gazeteci sayısında bir artış görsek de bunların ne kadar uzun süre dayanacağını kestirmek güç. Özellikle kariyerinin önemli bir kısmını bu şekilde sürdüren ve bu modele alışmış isimler gibi bir tecrübeye sahip olmadıkları için o kesimdeki atılımlar yakın zamanda birleşmeleri ve kurumsallaşmaları getirebilir. Diğer yandan serbest gazeteciler ve bağımsız küçük kurumlar ise tecrübelerini de kullanarak daha sağlam modeller inşa etmenin yollarını arayacaktır. Eğer yeni bir şeyler gelirse ikinci kesimden gelmesi yüksek ihtimal. 2020 aynı zamanda kurumsal desteğin ve sağlam bir yapının parçası olmanın önemini de gösterdi. Bu belki yeni medya kurumlarının kurulması şeklinde olmasa da yeni dayanışma ağları veya benzer organizasyonların ortaya çıkması gibi sonuçları beraberinde getirebilir. Medyadaki güvencesizlik sorununu ve mevcut kurumsal yapıların iyileştirilmesi ihtiyacını konuşmaya ve buna çözümler üretmeye devam edeceğimiz kesin. Yukarıdaki gelişmeler için en büyük belirsizlik ise okurların nasıl bir 2021 istedikleri. Haber yorgunluğunun baskın gelmesi veya daha az kaynaktan haber tüketmeye başlamaları gibi gelişmeler ihtimal dahilinde. Aynı zamanda sadık okurların kurumda olan bitenleri takip edip buna göre tavır alması ve geleneksel okur kalıplarının değişmesi de kurumsal dönüşüm konusunda itici bir faktör olacak. Gazeteciliğin yaşadığı baskı için umutlu olmak maalesef mümkün değil. Dünyanın hemen her yerinde yaşanan veya yaklaşan gelişmeler benzer bir artışın devam edeceğini işaret ediyor. Eğer yeni yıla nasıl girersek öyle devam edeceği sözü doğruysa, 2021'den pek de bir şey beklememek lazım. Platformlar açısından çok büyük değişimler göreceğimizi sanmıyorum. Tekelleşme davalarının 2021 içerisinde sonuç vermesi düşük bir ihtimal ama bu sürecin kimi değişimleri getirmesi söz konusu. Aynı zamanda sosyal medyadan soğumanın artması beklentileri var ama bunun etkisi ne kadar olur bilemiyorum. Yine de büyük isimler olabildiğince mevcut şartları ve güçlerini korumaya çalışacaktır. Teknoloji açısından da heyecan verici bir gelişme yaşamayı beklemediğimi söylemem lazım. VR, AR, ses odaklı teknolojiler veya sentetik medya gibi kavramları konuşuyoruz ama 2021 içerisinde bu alanda büyük bir kırılmanın olabileceğine ya da gerçekten dönüştürücü bir yeniliğin geleceğine dair bir işaret yok. Tek potansiyel alanı, podcast ve e-bültenlerin ardından ilgi odağı olmaya başlayan RSS ile gelebilecek yeni şeyler. Ancak bunun da 2021 içerisinde büyük bir etki yaratabileceğinden emin değilim. Genel olarak 2021'in medya ve gazetecilik için kendisine döneceği ve daha köklü sorunlarını çözmek için çabalayacağı bir yıl olacağını öngörüyorum. Özellikle uzun süredir sürekli teknolojik yeniliklerin peşinde koşmaktan ve platformlara odaklanmaktan alanın kendi içerisindeki sistemik sorunları gözardı ettiğinin farkına —maalesef çok sert bir şekilde— vardı. Bu yüzden buna odaklanılması çok doğal bir sonuç olacaktır. Özetle, 2021 yenilikler ve teknolojiden çok daha büyük meseleleri ele alacağımız bir yıl olacak. Gazetecilik başta olmak üzere medyanın ihtiyaç duyduğu sağlam temelleri ve kurumları nasıl oluşturacağını düşünmeye ve denemeye başlaması muhtemelen bu yılın gidişatını belirleyecek ana faktör olacak. Geri kalan her şey bu merkezin etrafında gelişecek. |