4 Nisan 2021 Pazar

🚢 NLTR Ne Okuyor: 2. Süveyş Kanalı'ndan Öğrendiklerimiz

View this email in your browser

NewsLabTurkey Ne Okuyor'dan Herkese Merhaba!

⏱ Bu hafta bültenimiz 1220 kelime, okuma süresi yaklaşık 5 dakika.

Bu haftanın odağında bir şakanın ülkemizdeki gazeteciliğe dair neler anlattığına baktım. Bazen çok küçük görünen bir olay görmezden gelmeye alıştığımız kimi sorunları tekrar hatırlatmak için çok faydalı olabiliyor.

"Ne Okuyoruz" bölümünde ise gazetecilerin internette yaşadıkları saldırılar, herkesin Clubhouse klonu üretmeye başlaması ve Bloomberg'in başındaki soruşturma gibi birçok farklı başlık var.

Son olarak NewsLabTurkey Research Hub'dan bir duyuru. Ekibimiz ikinci raporu "Türkiye'de Doğru Bilgiyi Aramak: Çöldeki Vahanın Peşinde"yi 2 Nisan Uluslararası Doğruluk Kontrolü Günü'nde yayınladı. Mutlaka okumanızı tavsiye ederim.

Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.

Haftaya görüşmek üzere!

—Ahmet A. Sabancı

Linkedin'in Clubhouse klonu.

Bu Hafta Ne Okuduk?

LİNÇTEN SONRASI

Gazetecilerin internette taciz ve saldırıya maruz kalması maalesef kaçınılmaz olarak görülmeye başlanan bir sorun. Bu saldırılar özellikle de gazeteci kadın, LGBTQ+ ve azınlıklara karşı daha sert ve acımasız bir hâl alıyor. Bu sorunun ismen farkında olsak da bunun nasıl etkileri olduğunu, insanların sürekli buna maruz kaldıklarında neler yaşadıklarını pek konuşmuyoruz.

Lyz Lenz'in Talia Lavin ile yaptığı söyleşi ile birlikte kaleme aldığı yazı, geçtiğimiz hafta bunu daha açık bir şekilde konuşmak için bir alan yarattı. Çoğu zaman gerçekten anlamsız sebeplerle başlayan bu tartışmalar fiziksel bir saldırı noktasına varmasa bile ciddi psikolojik hasarlar bırakabiliyor. Özellikle sosyal medyada iyice kontrolden çıkma noktasına gelen bu taciz ve saldırı konusunu daha ciddi bir şekilde ele almamız ve özellikle gazeteciler içerisinde bununla ilgili dayanışma ve destek için yollar üretilmesi gerekiyor.

CLUBHOUSE IS THE NEW STORIES

Sosyal medya platformlarının —ve genel olarak Silikon Vadisinin— ciddi bir yaratıcılık sıkıntısı çektiği artık hepimizin bildiği bir gerçek. Artık yenilikçi teknolojiler veya farklı bir platform yerine herkesin birbirini kopyalayıp yeni özellik diye sunduğu bir dönemden geçiyoruz. Bunu en son Snapchat'in "story" özelliğinin her yerde karşımıza çıkmasında görmüştük.

Şimdi ise herkes aceleyle Clubhouse benzeri bir özelliği platformuna entegre etmeye çalışıyor. Twitter erken davranmış; zaten uzun süredir Spaces üzerine çalışıyordu, artık daha geniş bir beta seviyesine geldi. Yarışa yeni katılanlar arasında Spotify, LinkedIn, Facebook, Slack ve Mark Cuban var. Tüm bunların nasıl sonlanacağını kestirmek güç ama platformların giderek kullanılmayan özellikler yığınına dönüşmeye başlamasının iyiye işaret olduğunu düşünmüyorum.

QANON CEPHESİNDE SON DURUM

ABD'de başlayıp tüm dünyayı kasıp kavuran komplo teorileri zinciri QAnon, 6 Ocak'ta ABD'de yaşananlar ve ardından Trump'ın başkanlığının tamamen sona ermesi ile eski gücünü yitirmiş görünüyor. Ürettikleri komplo teorileri ve kitle farklı alanlarda kendisini göstermeye devam etse de QAnon'un kendisi için durum biraz karışık.

En son yaşanan gelişmelerden birisi Trump'ın yerine bir alternatif "mesih" yaratma projesi olan Sabmyk Network'ün görünürlüğünün artması. Almanya'dan medya manipülasyonu geçmişi olan birisinin kendisini yeni lidere dönüştürme çabası olduğu tahmin edilen bu proje, QAnon içerisinde ilgi topluyor gibi. Eğer bir sonraki potansiyel büyük komployu önden takip etmek isterseniz bu ismi takip edebilirsiniz.

Diğer yandan QAnon üzerine en iyi düzenli araştırmalardan birisi olan QAnon Anonymous isimli podcastin sunucularından birisi kullandığı Travis View lakabını bırakıp gerçek ismini açıklamaya karar verdi. Umarım bu kararı kendisi için ciddi bir riske neden olmaz.

BLOOMBERG'İN BAŞINA BELA OLAN DOLANDIRICI

Ekonomi gazeteciliği dediğimizde akla ilk gelen isimlerden birisi Bloomberg. Öyle önemli bir konumda ki, birçokları için en hızlı bilgiye ve veriye ulaşmak için Terminal adını verdikleri sistemlerine abone olmadan yatırımcı olmak gibi bir şey söz konusu bile olamaz. 

Bu yüzden isimlerinin ciddi bir federal soruşturmaya karışması önemli bir soruna dönüşebilir. Soruşturma içeriden bilgi edinerek borsa işlemleri yaparak haksız kazanç elde eden birisi hakkında. Bu kişinin planındaki en önemli noktalardan birisi de bu bilgileri Bloomberg içerisinden aldığı iddiası. Bloomberg tarafından kesinlikle yasaklanan bu eylemi hangi muhabir veya çalışanın yaptığı bilinmiyor fakat Bloomberg'in bunu hızlı bir şekilde çözememesi durumunda başının ağrıması yüksek bir ihtimal.

Bu da kurumların çalışanları konusunda neden dikkatli olması gerektiğine bir işaret. Kurum kurallarına uymayan birisinin sadece kendisine değil, beraberinde tüm kuruma zarar vermesi mümkün.

KISA KISA

🇨🇳 Uzun süredir yaşadığı baskıların ardından BBC için çalışan gazeteci John Sudworth, Çin'den ayrılıp Tayvan'a taşınmak zorunda kaldı.

🤖 Çalışanlarının yaşadığı kötü koşulları çözmemek ve sendikalaşmayı engellemek için Amazon oldukça yaratıcı bir çözüm geliştirdi: Sahte Twitter hesapları.

💪 New Yorker, Ars Technica ve Pitchfork sendikaları Condé Nast ile yaşadıkları anlaşmazlıklar yüzünden greve gitmek üzere.

🤑 Substack 65 milyon dolarlık yeni bir yatırım daha alıyor.

🎮 CNN Süveyş Kanalı'ndan geçmenin ne kadar zor olduğunu göstermek için kanaldan geçmeye çalıştığınız bir tarayıcı oyunu yayınladı.

💰 ABD'deki Batı Yakası zenginleri arasındaki yeni moda, yerel gazete satın almak.

🔍 Araştırmacı gazetecilik işlerinizin daha etkili olmasını istiyorsanız buradaki tavsiyelere göz atabilirsiniz.

🗓 IJNet, Nisan ayı içerisinde başvurabileceğiniz gazetecilik programlarını derledi.

 

NLTR'de Bu Hafta

🧑‍🔬 Research Hub yeni araştırmasının sonuçlarını yayınladı. Bu araştırmanın konusu Türkiye'deki doğrulama odaklı kuruluşlar, çalışma pratikleri ve medya ekosistemindeki konumları.

💰 Akın Art yükselişini sürdüren dijital abonelik modellerinin medyadaki reklam temelli gelir modellerini nasıl etkileyebileceğini inceledi.

🗞 Nihan Bora Sapmaz, Türkiye'de radyo yayıncılığını ve mevcut durumunu sektörün uzun süredir parçası olan isimlerle konuştu.

🛠 Alican Acanerler, giderek yaygınlaşan mesajlaşma ve topluluk uygulaması Discord'un gazeteciler tarafından nasıl kullanılabileceğini yazdı.

Süveyş Kanalında mahsur kalan gemiyi kurtarma kazısını yapan tek kepçenin fotoğrafı.

Haftanın Odağı: Şakalandık!

İnternette 1 Nisan şakaları —kişisel olarak çok sevmesem de— artık bir gelenek hâline geldi. Bu şakaların ilk ortaya çıktığı zamanlarda doğal olarak inanan insan sayısı daha fazlaydı ama zaman geçtikçe herkes alıştı. Hatta bu yüzden her yıl 1 Nisan'da herkes tıkladığı linklere ve okuduğu yazılara daha fazla dikkat eder. En azından ben öyle olduğunu düşünüyordum.

Guardian internet sitesinde 1 Nisan kategorisi altında yayınladığı şaka haberde ikinci bir Süveyş Kanalı için çalışmaların başladığını yazdı. Haber boyunca şaka olduğuna dair bolca işaret var, örneğin uzmanlardan birisinin adının "Mo Sez" (Moses-Musa), diğerinin "Iver Shovel" (I've shovel - Küreğim var) olması gibi. Haberi okuyan birçok kişi bu detayları ve tutarsızlıkları fark ederek ya da haberin kategorisini görerek durumu anladı, birçok kişi de güldü. Biz hariç.

Tüm bu işaretlere rağmen Türkiye'de bu şaka fazlasıyla ciddiye alındı. Üstelik normal internet kullanıcıları tarafından değil, basınımız tarafından. Birçok haber sitesi büyük gelişme olarak bu şakayı haberleştirdi, Akşam Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Kartoğlu köşe yazısında haber üzerinden büyük bir analiz yaptı. Her ne kadar Yeni Şafak siteden haberi kaldırsa da basılı gazetenin manşetine bu haberi taşıyıp içeride de büyük bir alan ayırarak en ileri giden gazete oldu. Birçoğu durum ortaya çıkınca ya haberleri tamamen silmiş ya da aynı haberi şakanın haberiymiş gibi tekrar düzenlemiş. Sitelerini gezdiklerim arasında BBC Türkçe dışında bu hata için bir düzeltme ya da özür yayınlayana denk gelmedim.

Tüm bunlara gülüp geçmeyi ya da bir hata demeyi çok isterdim ama durum çok ciddi. Gazeteciliğin ve gazetecilik yaptığını söyleyen yayınların belirli bir güvenilirlik sağlaması, okuru doğru bilgilendirme sorumluluğunun bilincinde hareket etmesi gerekirken bir şakanın bile manşete dönüşüp analiz ediliyor olması, ülkemizdeki durumun ne kadar vahim olduğunun bir belirtisi.

Bu sorunu kurum veya kesim bazında ele almak da mümkün değil. Çünkü bunun etkisini tüm ülke ve toplumun her kesimi yaşıyor. Gazetecilik yapan kurumların bu noktaya gelmiş olmasının beraberinde getireceği güvensizlik tüm gazetecileri etkiliyor, etkileyecek. Aynı şekilde bu güvensizlik ile gazetecilerden uzaklaşan okurlar yanlış bilgiye, "şüphecilere" ve komplo teorilerine daha da açık hâle geliyor. 

Her ne kadar sektördeki bazı isimler doğrulama platformlarını hedef almayı ya da onlara gerek olmadığını söylemeyi sevseler de yarattıkları bu ortamın sonucu olarak bu girişimlere ihtiyaç duyduğumuz gerçeğini de kabul etmemiz gerekiyor. Eğer doğrulamacılara ihtiyacımız olmadığını söylüyorsanız, bunu kanıtlayacak işler yapmanız gerekiyor. 

Sonuç olarak bir şaka sonucunda ülkemizde gazeteciliğin neden köklü bir dönüşüme ihtiyacı olduğunu bir kez daha görmüş olduk. Bir şakanın bu kadar ciddiye alındığı bir ortamda artık bazı şeyleri daha net cümlelerle ifade etmemiz ve içinde bulunduğumuz bu üzücü durumdan çıkmak için çabalamamız gerekiyor.

Bu haftalık NewsLabTurkey Ne Okuyordan bu kadar. Bültenimizle ilgili her türlü görüş ve önerilerinizi de bulten@newslabturkey.org adresine veya bu bültene cevap yazarak ulaştırabilirsiniz. Bülten editörümüz Ahmet Alphan Sabancı'ya ise ahmet@newslabturkey.org adresinden ulaşmanız mümkün. Her gün güncellenecek olan web sitemize ve sosyal medya hesaplarımıza da aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.

Önümüzdeki hafta görüşmek üzere.
Twitter Profilimiz
Facebook Sayfamız
Instagram
LinkedIn
RSS
Websitemiz
Bülten İle İlgili Soru ve Görüşleriniz İçin
Copyright © 2021 NewsLabTurkey, All rights reserved.
Bu e-maili bültenimize kendi isteğinizle web sitemiz ya da Facebook sayfamız üzerinden abone olduğunuz için alıyorsunuz.

Our mailing address is:
NewsLabTurkey
Caferağa Mah. Şair Nefi Sokak
Şeker Apt. No:46 D:4 Kadıköy
İstanbul 34710
Turkey

Add us to your address book


Want to change how you receive these emails?
You can update your preferences or unsubscribe from this list.

Email Marketing Powered by Mailchimp

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Google Trends

Apple’ın “Bul” Uygulamasıyla Bagajınızı Takip Edin!

Eşyalarınızın her an nerede olduğunu bilerek huzurla seyahat edin. ...