Yanlış bilgi, manipülasyon gibi konuları ele alırken haklı olarak ağırlıkla bunu kasıtlı ve sistematik bir şekilde yapan kurumlara ve gruplara odaklanıyoruz. Bu tarz örneklerin artışının gazeteciliğe nasıl zarar verdiğinden ve bunlara karşı daha sert yaptırımlar olması gerektiğinden bahsediyoruz. Sıklıkla da gazetecilerin politik etki altında kalmadan, objektif bir şekilde hareket etmesi gerektiğini söylüyoruz. Tüm bunlarda çoğu zaman haklı olsak da gazeteciler özellikle söz konusu politik etki gibi konularda ortak bir tanım üretmekte zorlanıyor. Çoğu zaman politik etki olarak neyi tanımladığımız doğrudan politik duruşumuza bağlı olabiliyor. Böyle bir ortamda da politik etkiyi kendimiz yaşarken tanımak zorlaşabiliyor. Bu aslında bir eksik değil, objektifliğin muğlak bir kavram ve gerçek hayatta neredeyse imkânsız olmasının getirdiği bir şey. Hepimiz yaşadığımız dünyayı öğrenirken ve onu anlamaya çalışırken bazı kalıplar ve normlar üretiyoruz, çoğu zaman yaşadığımız toplumla da bunları paylaştığımız için normalleşmeye başlıyor. Bu normalleşme aynı zamanda onun görünmez hâle gelmesine ve hatta ona evrensel bir kabul gibi davranılmasına neden olabiliyor. Ancak bu normalleşme, başka konularda körleşmeyi de beraberinde getirebiliyor. Geçtiğimiz hafta içerisinde Rolling Stone dergisinin yayınladığı bir haber, buna çok iyi bir örnek. ABD'de ivermectin isimli at paraziti ilacının COVID-19'a iyi geldiğine dair yanlış bilginin yayılmasıyla birçok insan bunu kullanmaya ve yan etkiler görmeye başladı. Rolling Stone'un haberin de Oklahoma şehrinde bu ilaç yüzünden acile kaldırılanların sayısı yüzünden silahla yaralanan insanların acilde yer bulamadığı iddia edildi. Fakat haber yalnızca bir doktorun iddiasına dayanıyordu ve yayınlandıktan kısa süre sonra kurumlardan yanlışlamalar geldi. Acilde birikme yaşanmamış olması bir yana, ağustos boyunca ABD'de aşırı ivermectin kullanımı yüzünden hastaneye kaldırılan toplam kişi sayısı sadece 459. Bu kadar büyük hatalar içeren bir haberin yayınlanıp yayılmasının sebebi ise Rolling Stone muhabirlerinin yerel bir haber sitesinde gördükleri başlığı ek bir araştırma yapmadan kendi yorumları ile tekrar yazarak yayınlaması. Muhabir muhtemelen ivermectin efsanesine ve alakalı komplo teorilerine karşı bir haber bulduğu heyecanıyla haberini yazdı ama bütün bu hatalar insanların konuyla ilgili daha fazla komplo teorisi üretmesine neden oldu. Bahsettiğim politik etkinin normalleşmesi de tam olarak böyle bir şey. O esnada etrafınızdaki olaylara dair kabulleriniz ve elinizdeki yeni bilgi o kadar iyi uyum sağlıyor ki sorgulama veya araştırma ihtiyacı bile duymuyorsunuz. Bunun sonucunda da farkında bile olmadan hatalı haberler yazabiliyor, yanlış bilgilerin yayılmasına neden olabiliyoruz. Gazeteciler bu konuda çok daha hassas olmalı. Fakat anlamı dünyadan elini eteğini çekmiş bir tarafsızlık değil, bu zaten imkânsız. Kendilerini ve düşünme biçimlerini daha iyi tanımak, dünyayı anlama biçimlerinin nasıl şekillendiğini bilmek zorundalar. Yani dünyayı nasıl gördüğü konusunda kendisine ve okurlarına karşı dürüst olmalı. Bu dürüstlüğü doğru bilgiye ve habere ulaşmak için izlenmesi gereken temel kurallar ve araçlarla birleştirdiğiniz zaman, politik görüşünüz doğru bilgiye ulaşmanıza ve onu haberleştirmenize engel olmaktan çıkacaktır. |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder